Het zal het belangrijkste thema zijn bij de eerste monetaire beleidsvergadering van het jaar van de Europese Centrale Bank (ECB): de prijzen stijgen steeds harder. Ook in januari lag de inflatie in de eurozone op het hoogste niveau in decennia. Toch is het niet de verwachting dat de ECB vandaag een renteverhoging aankondigt.
Andere centrale banken deden dat wel, in reactie op de oplopende inflatie. De Federal Reserve (Fed) in de Verenigde Staten verwacht in maart de eerste renteverhoging door te voeren, zei voorzitter Jerome Powell afgelopen week. De Bank of England maakte in december al een renteverhoging bekend en de centrale bank in Noorwegen deed dat in september, en opnieuw in december.
Waarom blijft de ECB achter?
Wat heeft de rente te maken met inflatie?
Het doel van centrale banken is dat de prijzen niet te hard stijgen. Als dat wel gebeurt, zoals nu, kunnen centrale banken ervoor kiezen om de rente te laten toenemen.
Geld lenen voor een huis, krediet of investering wordt dan duurder, waardoor mensen, bedrijven en overheden minder zullen besteden. Dat remt de vraag naar producten en diensten, en daarmee ook de prijzen.
De prijsstijgingen die deze week bekend werden (5,1 procent inflatie in januari in de eurozone en Duitsland, 7,6 procent in Nederland) verhitten de discussies binnen de ECB, zegt Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING in Frankfurt. “Het maakt dat de duiven stiller zijn geworden, en het speelt de haviken in de kaart.” Duiven willen een los monetair beleid: lage rentes waardoor geld goedkoop is en de economie wordt gestimuleerd. Haviken daarentegen zijn voor hogere rentes om inflatie te beteugelen.
Het monetaire beleid van de ECB is nu nog ‘duivig’: een heel lage rente, en met opkoopprogramma’s die duizenden miljarden in de economie pompen, wat de rente nog verder drukt. Dat moet de economie stimuleren, zorgen dat mensen en bedrijven geld blijven uitgeven. Een beetje gaat de ECB wel al van het gas af, werd eind vorig jaar bekend. Een van de opkoopprogramma’s waarmee de ECB begon in het begin van de pandemie, stopt in maart dit jaar.
Maar een ander opkoopprogramma gaat vooralsnog door, en pas als dat afgebouwd is, komt een renteverhoging in beeld. “De haviken zullen aandringen op een discussie over het volledig beëindigen van de opkoopprogramma’s en over een eerste renteverhoging”, zegt Brzeski.
Een conclusie van die discussie tussen de duiven en de haviken verwacht Brzeski vandaag nog niet. “De ECB kijkt altijd heel nauw naar de eigen ramingen, en de nieuwe komen pas in maart. De ECB kennende wachten ze met echte beslissingen tot dat moment.”
